11 Tem
Bitcoin Nedir?
Bitcoin, hiçbir aracı kurumun aracılık etmediği, yayınlanması, transferi ve yönetimi için halkın kontrolünde olan bir elektronik para birimidir. Bu para sisteminde insanlar kendi bankalarıdır ve para doğrudan ve merkezi olmayan bir kurum ya da banka gerektirmeden birbirlerine transfer edilir. Bilgisayar bilimcileri ve şifreleme uzmanları yıllarca tamamen dijital ve ülkelerin merkez bankalarından bağımsız bir para birimine sahip olma hayalini kurmuşlardır. Bitcoin bu hayali gerçekleştirdi ve finansal bir devrimin eşiğinde olan dünyaya adım attı. Günümüzde, Bitcoin o kadar ünlü hale gelmiştir ki, herkes hakkında konuşuyor ve bu dijital para biriminin ne olduğunu öğrenmek istiyor.
Bu makalede, Bitcoin öğrenme çabamızı basit ve öz bir dille açıklamaya çalıştık. Eğer siz de dijital para birimlerinin kralı hakkında meraklıysanız ve nereden geldiğini, hangi özellikleri taşıdığını, nasıl saklandığını ve kimin kontrol ettiğini öğrenmek istiyorsanız, aşağıdaki videoyu izleyin ve makalemizin sonuna kadar bizimle kalın, sorularınızın cevabına ulaşın.
Diyelim ki başka bir ülkede bir arkadaşınıza para göndermek istiyorsunuz. Bu işlemi geleneksel yöntemler ve bankacılık sistemi aracılığıyla yapmak isterseniz, ne tür zorluklar ve masraflarla karşılaşabilirsiniz? Şimdi, bu transferi herhangi bir banka veya aracı kuruma ihtiyaç duymadan doğrudan yapabileceğiniz bir sistem hayal edin; Bitcoin dünyasına hoş geldiniz.
“Bitcoin nedir?” sorusu için sunulabilecek en basit ve en kapsamlı tanım belki de “Satoshi Nakamoto” tarafından 2008’de Bitcoin’i tanıtmak için yayınlanan makalenin başlığı olabilir: Peer-to-Peer Elektronik Nakit Sistemi.
Bu tanıma göre, öncelikle Bitcoin para birimidir; her gün ve saatte işlem yaptığımız parayla aynı işlevi görür. İkinci olarak, bu para birimi elektronik olarak işlem görür; fiziksel bir formu yoktur, tamamen dijitaldir ve transferi de dijital dünyada gerçekleşir. Üçüncü olarak, Bitcoin eşler arasıdır; yani Bitcoin’de banka gibi aracı veya merkezi bir otorite yoktur; transferi tamamen doğrudan bir kişiden diğerine yapılır.
Bitcoin; küresel bir ağ
Bitcoin, dünya çapında bir ağ olan bilgisayarlar ve sunucuların ağıdır ve internet aracılığıyla birbirlerine bağlanır ve Bitcoin’in ana yazılımını çalıştırırlar. Bu bilgisayarlar, Node olarak adlandırılan ve sadece Bitcoin’in veritabanını, yani blok zincirini saklayan birbirlerine üstünlük sağlamayan düğümlerdir. Dünyanın herhangi bir yerinde herkes, bu yazılımı herhangi bir bilgisayarda çalıştırarak bu ağın bir parçası olabilir.
Herkes Bitcoin Core yazılımı veya Bitcoin cüzdanı aracılığıyla birbirlerine Bitcoin transferi yapabilir. Bu transfer (işlem), düğümler aracılığıyla alınır ve blok zincirine kaydedilir. Bir işlem blok zincirinde kaydedildiğinde, tüm düğümler onu saklar ve başka kimse bu işlemi değiştiremez veya silmez.
Bitcoin’in ne olduğunu anlamak için en kolay yol, onu “para interneti” olarak nitelendirmektir. İnternet tamamen dijitaldir, kimse onun mülkiyetini veya kontrolünü elinde tutmaz, tamamen sınırsızdır, 24 saat ve 7 gün boyunca erişilebilirdir ve herkes kolayca birbirlerine veri gönderebilir.
Bitcoin’in işlevsel olarak para ile aynı olduğunu ve değer transferi aracı ve mal/hizmet takası için aracı olduğunu belirtmiştik. Ancak Bitcoin’in fiyat para olarak adlandırdığımız yaygın para birimi ile olan doğası, ciddi farklılıklar taşıyor. Bitcoin’in ne olduğunu ve doğasını anlamak için, temel özelliklerini inceleyeceğiz.
Merkezi olmayan (decentralized)
Merkezi olmayan bir kavram, bir şeyin geniş bir şekilde dağıtıldığı ve tek bir merkezi kurumun veya varlığın olmadığı anlamına gelir. Bitcoin’in üretimi, dağıtımı ve güvenliğini sağlamak için gerekli olan teknoloji ve altyapı, merkez bankaları veya hükümetler gibi merkezi kurumlara bağlı değildir.
Bitcoin ağı tamamen genel olarak kullanılabilir ve herkes dünya genelinde bir bilgisayar ve internet bağlantısı ile ağa bağlanabilir ve onun bir sürümünü kullanabilir.
Bitcoin ağının yönetimi ve idaresi de merkezi olmayan bir yapıya sahiptir ve ağa katılan tüm kişilerin kullanımına açıktır. Bitcoin açık kaynaklı bir sistemdir ve kod kaynakları herkes tarafından görülebilir. Ayrıca Bitcoin yönetimi için gerekli olan değişiklikler, katılımcılar arasında yapılan oylama ile kabul edilir ve uygulanır.
Sınırlı Arz
Bitcoin’in önemli özelliklerinden biri, sınırlı arzıdır. Bitcoin programlanmış bir şekilde tasarlanmıştır ve sadece 21 milyon birim üretilecektir. Yani bu miktarın yayınlanmasından sonra, yeni Bitcoin üretilmeyecektir.
Bu sınırlama, Satoshi Nakamoto’nun en büyük endişesi olan devletlerin sonsuz para basma uygulamasından kaynaklanmaktadır. Merkez bankaları, hükümet istediği her an para basabilir ve bu durum para değerinde azalmaya neden olur, buna “enflasyon” denir. Bu durumda kimse Bitcoin’i sınırsız bir şekilde üretemez.
Sahtecilik karşıtı
Bitcoin veritabanı veya blok zinciri, herkesin bir kopyasını sahip olabileceği bir muhasebe defteri gibidir; bu nedenle, buna dağıtılmış defter (DLT) denir. Şimdi, yüz binlerce hatta milyonlarca kişinin her birinin kendi kopyasına sahip olduğunu hayal edin ve ağda yeni bir işlem kaydedildiğinde, hepsi kendi kopyalarını günceller.
Bitcoin, bu teknolojiyi kullanarak bu defterde herhangi bir sahtecilik veya keyfi değişiklik yapmayı imkansız hale getiriyor. Aslında, birisi bir işlemi sahtekarlık veya defterde keyfi bir değişiklik yapmak isterse, bunu diğer tüm kopyalarda da yapmak zorundadır; bu neredeyse imkansız bir görevdir.
Bitcoin'in taşınabilirliği kolaydır
Bitcoin blok zinciri ağında saklanır ve erişim anahtarınız “özel anahtar” adı verilen şifrelenmiş bir ifadeye benzer. Bu anahtarı, mobil veya dizüstü bilgisayar üzerindeki bir cüzdan yazılımında veya hafıza kartına benzer bir donanım cüzdanında saklayabilirsiniz. Hatta daha da basit bir şekilde, özel anahtarınızı hatırlayabilirsiniz.
Bu özellik sayesinde, dünyanın neresinde olursanız olun, hatta dünya dışında bile olsanız, yalnızca internet bağlantınız olduğu sürece Bitcoin’leriniz sizinle birlikte olacaktır. Bankaya, SMS ile şifre göndermeye, kimlik doğrulamaya, interbanka transferlere veya SWIFT sistemine erişim gerekmez. Bitcoin’i birkaç dolardan milyarlarca dolara kadar kolayca taşıyabilir veya düşük bir ücret karşılığında başkasına transfer edebilirsiniz.
Ödemelerin gizliliği
Herhangi bir Bitcoin işlemi temel olarak üç unsur içerir: gönderen, alıcı ve transfer edilen Bitcoin miktarı. Bitcoin işlemlerinde, yalnızca gönderen ve alıcının cüzdan adresleri kaydedilir ve gönderen veya alıcının kimlik bilgileri gibi bilgiler, Bitcoin defterinde kaydedilmez. Bu nedenle, Bitcoin işlemleri tamamen anonim değildir ve tamamen tanımlanamazlar.
Her bir transfer edilen Bitcoin, ilk işlemine kadar takip edilebilirken, işlemde tam olarak hangi kişinin rol oynadığı tam olarak anlaşılamaz. Bu nedenle, Bitcoin işlemleri “yarı anonim” olarak tanımlanır.
Geri alınamaz işlemler
Hatırlarsanız, Bitcoin’in belirli bir kişi veya kurum tarafından yönetildiğini; bunun yerine dünya çapında bir bilgisayar ağı tarafından gerçekleştirildiğini söyledik. Bu nedenle, Bitcoin ağı bir işlem kaydedildiğinde, artık kimse bunu iptal edemez veya geri alamaz. Hatta birisi yanlış bir adrese Bitcoin gönderirse, artık kendi parasından vazgeçmek zorunda kalacaktır, ancak alıcı taraf yeni bir işlemde bunu düzeltirse bu mümkündür.
Anonim yaratıcı
Bitcoin’in yaratıcısı, takma adı “Satoshi Nakamoto” olan bir anonim kimliktir. Kimse Nakamoto’nun kim olduğunu veya bir kişi mi yoksa bir grup mu olduğunu bilmiyor. Nakamoto’nun kimliğiyle ilgili birçok spekülasyon yapıldı, ancak hiçbiri kanıtlanmadı ve Bitcoin’in yaratıcısının kimliği her zaman bir sır olarak kaldı.
Bitcoin’in eko sistem döngüsü, madencilik olarak adlandırılan bir süreçle başlar. Madenciler, Bitcoin ağının güvenliğini sağlar ve işlemleri blok zincirinde kaydederler. İşlemler “blok” adı verilen formatlarda kaydedilir ve Bitcoin veritabanı olan blok zincirine eklenir. Bir madenci bir blok çıkarmayı başardığında, yeni bir Bitcoin miktarı oluşturulur ve sistem bu miktarı ödül olarak madenciye transfer eder. Burası yeni Bitcoin’lerin doğum yeri olarak kabul edilir.
Blok ödülü başlangıçta 50 Bitcoin’di, ancak Bitcoin kurallarına göre her dört yılda bir yarı yarıya azalır. Bu blok ödülünün yarılanması sürecine “halving” denir. Şu anda, her blok için ödül 6.25 Bitcoin’dir ve üç halving olayı gerçekleşmiştir. İlginç bir şekilde, neredeyse her 10 dakikada bir yeni bir blok üretilir. Bitcoin kuralları, blok ödülü azalmakta olduğundan, blok üretim süresinin her zaman yaklaşık olarak bu seviyede kalmasını sağlamak için düzenlenmiştir.
Bitcoin madenciliği ödülleri 2140 yılında sıfıra ulaşacak, yani bundan sonra yeni bir Bitcoin üretilemeyecek
Eğer şimdiye kadar Bitcoin arzının nasıl sınırlandırıldığına dair bir sorunuz varsa, şimdi cevabınızı almış olmalısınız. Bitcoin’in yayılma modeline ve madencilik ödüllerinin yarılanmasına matematiksel bir bakış açısıyla baktığınızda, Bitcoin ödülleri sonunda birkaç yıl içinde neredeyse sıfıra ulaşacak. Hesaplamalar 2140 yılında bu olayın gerçekleşeceğini gösteriyor.
Bitcoin nerede saklanır?
Belki duymuşsunuzdur, bitcoin cüzdanınızda saklanır diye düşünüyorsunuz ama gerçek böyle değil. Bitcoin hiçbir yerde saklanmaz, bunun yerine işlemler ağda ve blok zincirinde kaydedilir. Sizin bakiyeniz, çekim (negatif sayı) ve yatırım (pozitif sayı) işlemlerinin toplamından oluşur.
Bu konuyu daha iyi bir örnek vererek açıklamak mümkün olabilir. Diyelim ki bir bitcoin adresiniz var ve birisi adresinize 50 bitcoin transfer ediyor. Sonra siz 5, 10 ve 15 bitcoin’i başkalarına transfer ediyorsunuz ve bu arada 5 bitcoin daha adresinize yatırılıyor. Blok zincirinde kaydedilmez. şimdi 25 bitcoin’iniz var; bunun yerine cüzdanınız bakiyeyi şu şekilde hesaplar: 50 bitcoin eksi 5 bitcoin, eksi 10 bitcoin, eksi 15 bitcoin, artı 5 bitcoin ve bu, toplam 25 bitcoin’e denk gelir.
Bitcoin transferi nasıl gerçekleşir?
Herkesin Bitcoin ağındaki bir “genel anahtarı” (Public Key) ve bir “özel anahtarı” (Private Key) vardır. Genel anahtar, bir hesap numarası gibi davranırken, özel anahtar, hesaba erişmek için kullanılan bir şifre gibi işlev görür. Bitcoin transferi, gönderenin kendi hesabındaki bakiyeden fazla olmayan bir miktarı alıcının adresine veya genel anahtarına göndermesi ve bu transferi kendi özel anahtarı ile imzalaması şeklinde gerçekleşir.
İmzalanan bir işlem, Bitcoin düğümlerine gönderilir. Düğümler, işlemin bakiye ve özel anahtar geçerliliğini doğrular. Her şey doğruysa, işlem ilk onayını alır ve yeni bir bloğa eklenir. Yeni blok çıkarıldığında, işlem bloğun içine yerleştirilir ve Bitcoin defterine veya blok zincirine eklenir. Şimdi bu işlem geçerli; ancak daha sonra eklenen bloklarla birlikte, işlemin geçerliliği artar.
Bitcoin’in kontrolu kimin elinde
Bitcoin, merkezi bir varlığı olmayan bir sistemdir. Aslında, dünya çapında bilgisayarların bir ağı, hepsi Bitcoin yazılımını çalıştırır ve bir kopyası olan bir blok zincirine sahiptir.
Bazı bilgisayarlar sadece blok zincirinin bir kopyasını tutar ve bazıları da Bitcoin çıkarmayı gerçekleştirir.
Bitcoin yazılımının yasaları, yetenekleri ve kodlarıyla ilgili tüm kararlar, madenciler topluluğu tarafından alınır. Herkes, belirli standartlarla Bitcoin için önerilerini sunabilir. Bu öneriler, yeterli desteği toplarsa, madenciler arasında oylamaya sunulur ve Bitcoin’de onaylandıklarında uygulanır.
Bitcoin hecklene bilirmi
Mümkün teorik olarak Bitcoin’i hacklemek mümkün olabilir ancak bu işlem çok büyük bir sermaye ve güçlü bilgisayarlara ihtiyaç duyar ve pratik olarak Bitcoin’i hacklemek imkansız veya karlı değildir. Ayrıca, Bitcoin kodunda bazı hatalar olabilir ve bunlardan kötü niyetli kişiler yararlanarak ağa zarar verebilir veya kendilerine Bitcoin üretebilirler ancak Bitcoin merkezi olmayan ve kaynakları açık bir sistem olduğundan binlerce geliştirici bunun üzerinde çalıştığından bu tür olaylar neredeyse imkansızdır.
Bitcoin madenciliği nedir?
Bitcoin madenciliği, insanların bilgisayarları veya ASIC cihazları gibi özel donanımları kullanarak Bitcoin ağını güvence altına almak ve işlemleri doğrulamak için işlem gücü sağladığı bir süreçtir. Bu işlem gücünü sağlayan madenciler, ağa katkıda bulunmak için bilgisayarlarının işlem gücünü kullanır ve bunun karşılığında Bitcoin ödülleri alırlar. Madenciler, Bitcoin ağında yeni blokların oluşturulmasını sağlayarak işlemlerin onaylanmasını ve ağın güncellenmesini sağlarlar.
Binlerce veya hatta milyonlarca bilgisayar ve cihaz, Bitcoin ağına bağlıdır ve en fazla hesaplama gücüne sahip olan kişi kazanmak için en yüksek şansa sahiptir. Bazı kullanıcılar şanslarını artırmak için hesaplama güçlerini birleştirirler; buna madencilik havuzu denir.
Birlikte bağlanan binlerce cihaz, bir madencilik birimi oluşturur ve çok daha büyük bir şansa sahiptir. Havuz, bir blok çıkarmayı başardığında, ödülü hesaplama güçlerine göre tüm üyeler arasında paylaştırır.
Bazıları yüksek miktarda sermayeye sahip oldukları veya sermaye toplamayı başardıkları için, madencilik çiftliği oluştururlar ve çok yüksek bir hesaplama gücü üretirler. Madencilik çiftliği, binlerce güçlü madencilik cihazının bir koleksiyonudur.
AY Finans 2023 Tüm hakları saklıdır.
